Kostbare waterbronnen

Water speelt een cruciale rol in ons productieproces en goede kwaliteit zoetwater wordt steeds schaarser, waardoor het belangrijk is dat we er zo zorgvuldig mogelijk mee omgaan. In onze Path2Zero routekaart is het verduurzamen van ons waterverbruik een belangrijk onderdeel. Wat we moeten doen om duurzaam om te gaan met het water is nu ook vastgelegd in de watervergunning, die op 1 juni 2023 verleend is door Rijkswaterstaat Zee en Delta. Onze collega’s Niek van Belzen (Senior Environmental Analytical Manager) en Melanie Bos Bouwhuizen (Environmental Improvement Specialist) leggen uit wat deze nieuwe vergunning precies inhoudt.

Oude vergunning was aan vernieuwing toe
Ieder bedrijf heeft toestemming nodig van de overheid om te kunnen produceren. Dit is de zogenaamde Licence to Operate. De watervergunning is daar een onderdeel van. De oude vergunning was 20 jaar oud en aan vernieuwing toe. Melanie legt uit waarom: “De oude vergunning bestond voornamelijk uit hoofdlijnen. Zo was erin opgenomen aan welke eisen het afvalwater, dat door de biologische afvalwaterzuivering (BIOX) geloosd wordt, moest voldoen. Maar er werd maar beperkt ingegaan op welke componenten en welke hoeveelheden er in het afvalwater mogen zitten. En hoe het proces eruitziet tot aan het lozen van het afvalwater. Dit komt in de nieuwe vergunning uitgebreider aan bod.” Niek vult aan: “Een vergunning is in principe voor onbepaalde tijd geldig. Maar de afgelopen jaren is er veel veranderd op het gebied van wet- en regelgeving. De lijst van zeer zorgwekkende stoffen (zie uitleg onderaan pagina) is uitgebreid en er is meer duidelijk geworden over het effect van verschillende stoffen. Dit was allemaal niet in de oude vergunning opgenomen. Een extra reden om de vergunning te vernieuwen.”

Aanpassen naar nieuwe maatstaven
Het opstellen van een nieuwe vergunning kost veel tijd. Op 1 juni 2023 is deze door Rijkswaterstaat Zee en Delta verleend. Melanie vertelt hoe dit verlopen is en hoe de watervergunning eruitziet. “We zijn in 2015 begonnen met de aanvraag van de watervergunning. Waar voorheen bijvoorbeeld de nadruk werd gelegd over hoe koolstof en stikstof werd verwijderd door de BIOX, worden er nu meer eisen gesteld waar het afvalwater aan moet voldoen. Het gaat dan om de mogelijke aanwezigheid van specifieke verontreinigingen die een invloed kunnen hebben op de waterkwaliteit in de Westerschelde. Om dat in de gaten te houden moeten we meer onderzoek doen en ook de interne waterstromen nog beter onder de loep nemen.” 

Niek legt uit hoe dit aangepakt wordt: “Alle fabrieken op het terrein van Dow Terneuzen moeten aangeven met welke stoffen ze werken, wat er precies gemaakt wordt en welke stoffen er in het afvalwater terecht komen. Door te weten welke stoffen er gebruikt worden, kunnen we van tevoren goed nagaan of ze een mogelijk probleem vormen als ze geloosd worden en welke analysetechnieken we moeten inzetten om ze te kunnen detecteren in de afvalwaterstromen. Dit geeft ons de mogelijkheid om vooraf proactief te adviseren op het gebruik van alternatieve stoffen die mogelijk geen of minder impact hebben op de waterkwaliteit.” Melanie vult aan: “De Europese richtlijnen worden steeds strenger en in Nederland nemen we dit verder over. Aan die eisen moeten we dan ook voldoen om een vergunning toegewezen te krijgen. De lijst van zeer zorgwekkende stoffen van het RIVM wordt ieder half jaar vernieuwd. Dat volgen we natuurlijk bij Dow en daar passen we ons beleid op aan. Als er dan een stof bij komt, die eerst nog niet zorgwekkend was, gaan we daar naar kijken en mee aan de slag om onze processen op aan te passen en beleid op te voeren. Dit kan langer duren, omdat er nog niet veel over bekend is. Maar we pakken het altijd op met de kennis en mogelijkheden die er zijn.”

Analyseren van afvalwater
De strengere wet- en regelgeving heeft ervoor gezorgd dat er in korte tijd veel veranderingen zijn en er meer gevraagd wordt van bedrijven om een vergunning te krijgen. Melanie legt uit wat er nog meer gebeurt. “Eén van de verplichtingen is dat we in kaart moeten brengen welke componenten er in het afvalwater zitten en waar die vandaan komen. Dat doen we al bij de introductie van stoffen, wanneer we deze voor het eerst gaan gebruiken, maar ook door het afvalwater te analyseren.” Niek vult aan: “Een aantal jaren geleden zagen we deze eisen al op ons afkomen en zijn daarom tijdig gaan investeren in nieuwe analysetechnieken. Zo zijn we in staat om lagere concentraties te meten en kunnen we de verschillende componenten ook steeds specifieker meten. We kijken naar microgrammen per liter. Ter vergelijking: we zijn op zoek naar een theelepeltje van een stof in een olympisch zwembad vol water. We zijn nu druk bezig om deze analysemethodes verder te ontwikkelen. Al ben je er met de juiste analysemethodes nog niet. We willen ook begrijpen hoe veranderingen in grondstoffen en veranderingen in de processen invloed kunnen hebben op de componenten die we in het afvalwater aantreffen. Hiervoor moeten we ook gedurende langere tijd het monitoringprogramma continueren.” 

Biologische afvalwaterzuivering (BIOX)
Een belangrijke rol voor het zuiveren van het afvalwater is weggelegd voor onze eigen biologische afvalwaterzuivering (BIOX). Niek vertelt hoe dat zit: “Lang geleden zijn we met projecten gestart om de hoeveelheid afvalwater vanuit de fabrieken te verminderen, zogenaamde 'reductie aan de bron'. In 1995 is de biologische waterzuiveringsplant (BIOX) gebouwd om de lozing van resterende verontreinigingen te minimaliseren. Hierbij werd tot nu toe voornamelijk gekeken naar algemene paramaters zoals koolstof en stikstof en een aantal schadelijke stoffen, waarvoor lozingsgrenzen opgelegd werden. Nu zien we dat we gericht op zoek moeten naar alle stoffen die vanuit de processen in het water kunnen komen en vervolgens moeten we ook kijken hoe deze in de BIOX omgezet en verwijderd worden. We werken eraan om de BIOX steeds effectiever te maken en zoeken naar verbetermogelijkheden.”

Water is van levensbelang, maar ook schaars. We moeten er dus zuinig mee omgaan. Bij de introductie van nieuwe stoffen door fabrieken wordt er al gekeken wat het effect is op het afvalwater en voordat het geloosd wordt, analyseren we het water. Maar er wordt ook op andere gebieden gekeken hoe we beter met het water om kunnen gaan. Niek vertelt: “Waar we al jaren aan werken is hergebruik van afvalwater. Op het moment dat het water gezuiverd is, wordt het niet geloosd, maar komt het terug in het proces. Dit doen we met ons eigen afvalwater, maar ook met het afvalwater van gemeente Terneuzen.”

Scheiden van waterstromen
Een ander project, gericht op ons watermanagement, is een onderzoeksproject over het scheiden van regenwater en afvalwater. Niek legt uit: “Op een aantal plaatsen op ons terrein gebeurt het scheiden van regenwater en afvalwater al. Het regenwater raakt zo niet vervuild en kan geloosd worden. Een deel van het regenwater wordt nog wel gemengd met het afvalwater wat naar de BIOX gaat. Als we dit schone water gescheiden kunnen opvangen en afvoeren, hoeven we het niet als afvalwater te behandelen en kunnen we het eenvoudiger geschikt maken voor hergebruik. Daarnaast zullen we in de toekomst nog meer van ons gezuiverde afvalwater gaan hergebruiken."

Niek besluit: “Als onderdeel van de Dow doelstellingen op gebied van duurzaamheid zijn we al een aantal decennia bezig om onze 'waterfootprint’ en onze impact op het milieu te verminderen. We zien nu dat de overheid door middel van voorschriften in de watervergunning ook verplichtingen oplegt aan de industrie om zo de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en in lijn te brengen met de Europese normen. We zijn op de goede weg, maar we zullen hard moeten blijven werken om de doelstellingen te halen en op een duurzame manier om te gaan met het water dat we gebruiken.”